Angels in America: Glory to...

Zondag 27 april ben ik met Remco naar Amsterdam getogen om in de Amsterdamse Schouwburg Angels in America te gaan zien. Zoals Remco in zijn berichtgeving op Facebook al vermeldde verliep de reis naar Amsterdam niet zonder hindernissen. Amper hadden wij ons geïnstalleerd met koffie en sandwiches voor een ontspannen tochtje naar de hoofdstad of de trein kwam, na twee meter gereden te hebben, tot stilstand. Even later volgde de mededeling dat de trein niet meer zou vertrekken vanwege een defecte spoorbrug bij Leiden. Alle inzittenden werd vervolgens verzocht de trein te verlaten en deze boodschap te vertalen aan hen die het Nederlands niet machtig waren. Zo konden we een stel vertellen dat ‘the train wasn’t going anywhere due to a malfunctioning bridge near Leiden.’

Nu zou de vijf uur durende voorstelling om 14:00 uur beginnen dus een lichte paniek maakte zich van ons meester. Hoe konden we toch op tijd bij het theater zijn en, als we dan toch iets na de aanvangstijd arriveerden, zouden we dan nog naar binnen kunnen? De enige optie was om de eerstvolgende bus vanaf Den Haag Centraal terug naar Rijswijk te nemen en daar thuis de auto te pakken. Gelukkig kwam de bus snel, en zonder noemenswaardig oponthoud kwamen we even later weer aan bij ons appartement. Remco stoof naar boven om de autosleutel te halen. Vervolgens reden we richting de A4, hopend dat déze rit voorspoedig en probleemloos zou verlopen.

Op weg, en uiteindelijk toch niet

De navigatie gaf aan dat we even voor aanvangstijd bij het theater zouden zijn. Maar ja, dan moet je ook nog ergens een fatsoenlijke parkeerplek kunnen vinden. De hele toestand schudde bij Remco zijn innerlijke Hagenees wakker zodat iedere trage automobilist, alle weifelende voetgangers en afslaande trams op een tirade van kleurrijke, en niet voor herhaling vatbare, krachttermen kon rekenen. Ik deed er het zwijgen toe.

Na gebeld te hebben met het theater werd ons verteld dat we, als we te laat waren, ‘op het balkon geplaceerd’ zouden worden. De tickets omboeken naar de voorstelling van de volgende dag bleek niet mogelijk want die was ‘knijter uitverkocht.’ Ik zei dat we ons uiterste best zouden doen om op tijd te zijn. Uiteindelijk wisten we eenmaal ter plaatse een nabijgelegen parkeergarage te vinden en konden we ons even later bij de medewerker van het theater melden. Deze bracht ons naar het balkon wat, naar later bleek, hetzelfde balkon was waar onze gereserveerde stoelen zich bevonden. Nog uitpuffend van de dolle rit ploften we zachtjes in onze stoelen. De voorstelling was nog geen 10 minuten bezig.

Angels in America speelt zich af in de jaren 1980, op het hoogtepunt – of dieptepunt – van de aidsepidemie. Een hoofdrol is weggelegd voor enorme droplul Roy Cohn, meesterlijk gespeeld door Hans Kesting. Cohn, jurist en communistenjager onder McCarthy, zou later ook nog Nixon adviseren. Trump en diverse  onderwereldfiguren hoorden tot zijn clientèle. In 1984 kreeg Cohn te horen dat hij aids had. Hij heeft dit altijd ontkend en bleef volhouden dat hij leverkanker had. In Angels in America zien we hoe Cohn zijn arts op het hart drukt vooral haar mond te houden omdat hij haar anders kapot zou maken. Aids impliceerde immers dat hij homo was en dat, beweerde hij bij hoog en bij laag, was geenszins het geval.

Prior Walter is de ex-dragqueen die in zijn visioenen te maken krijgt met bezoeken van de engel. Deze vertelt hem dat hij een profeet is van de nieuwe tijd. Intussen verlaat zijn vriend Louis hem voor de jonge Mormoonse jurist Joe Pitt die heen en weer geslingerd wordt tussen zijn geloof en zijn geaardheid. Belize is ex-vriend van Prior en verpleger van Roy Cohn. Dan is er nog de geest van Ethel Rosenberg, ooit door Cohn tot de elektrische stoel veroordeeld op de verdenking van het doorspelen van atoomgeheimen, die hem komt kwellen op zijn sterfbed.

In de brochure is te lezen dat Angels in America nu meer dan ooit een voorstelling is die ertoe doet.

‘In het huidige reactionaire klimaat in de V.S. worden net als tijdens de Reaganjaren opnieuw hiv-patiënten getroffen door de maatregelen van de regering. Donald Trump besliste om alle financiële hulp aan PEPFAR (President’s Emergency Plan for Aids Relief) per direct stop te zetten. Deze maatregel treft 25 miljoen mensen in de Verenigde Staten en ver daarbuiten. Het geld voor onderzoek naar de ziekte wordt niet langer verstrekt en webpagina’s met informatie en statistieken over hiv en transgenderzorg worden offline gehaald. Er heerst sinds het aantreden van Trump een ware heksenjacht op mensen uit de LGBTIQ+ community.

Het klimaat van paranoia en uitsluiting dat in Angels in America zo treffend werd geschetst, is helaas weer helemaal terug. Reden genoeg om Angels in America opnieuw op te voeren met een deels nieuwe cast en een jong publiek te laten kennismaken met Kushners  grimmig-grappige meesterwerk.’ (https://readymag.website/ita/AIA-NL/synopsis/)

Het is dus een stuk dat ook nu nog relevant en actueel is. Zo horen we verpleger Belize zeggen: ‘De witte lul die het volkslied schreef wist wat ‘ie deed. Het woordje free componeerde hij op zo’n hoge noot dat niemand erbij kon. De moord op de vrijheid. Doelbewust. Kom mee naar kamer 1013 (de kamer van Cohn) van mijn ziekenhuis. Dat is Amerika. Terminaal, gek en slecht.’ Dat laatste lijkt me wel een goede typering van de staat van het land.

Ondanks een lange zit van 5 uur was de voorstelling adembenemend en ingrijpend tot het eind, mede door de muziek van David Bowie die door de voorstelling heen geweven was. Angels in America was al eerder te zien, ook met Hans Kesting die voor zijn vertolking van Cohn de Louis d’Or kreeg. Schrijver Tony Kushner noemde het de beste vertolking van zijn stuk dat toen geregisseerd werd door Ivo van Hove. Dat er later sprake bleek te zijn van een onveilige werksfeer onder van Hove’s artistiek leiderschap bij Toneelgroep Amsterdam riep wel de vraag op of deze versie van Angels in America wel opgevoerd zou moeten worden.

Angels in America laat de toeschouwer beduusd en overweldigd achter. Het is een stuk dat je bij de keel grijpt, tot nadenken stemt en vol zit met symboliek. Het is grimmig maar spreekt ook van hoop. Zo gelooft Kushner dat compassie en medemenselijkheid de ingrediënten zijn waardoor mensen met uiteenlopende achtergronden zich kunnen verenigen. De cast kreeg terecht een staande ovatie. Na afloop leek het ons dan ook verstandig om even bij te komen met een drankje in het café van het theater. Vervolgens gingen we richting de parkeergarage. Daar bleek dat ons verblijf in de hoofdstad ons zo’n 68 Euro aan parkeergeld heeft gekost. Opnieuw beduusd reden we de stad uit, nu richting huis.